Maha Kumbh Mela 2025: महाकुंभमेळा कधी आणि कुठे होणार? जाणून घ्या शाही स्नानाच्या तिथी

Maha Kumbh Mela 2025 Date :

भारतातील सर्वात मोठा धार्मिक मेळावा हा महाकुंभ मेळा मानला जातो. यामध्ये परदेशातून देखील करोडो लोक सहभागी होतात. यंदा २०२५ मध्ये प्रयागराज येथे महाकुंभमेळाचा सोहळा पार पडणार आहे. या मेळ्याची जल्लत तयारी आपल्या सर्वांना पाहायला मिळतेय.

महाकुंभमेळा हा दर १२ वर्षांनी एकदा आयोजित केला जातो. तीन पवित्र नद्यांच्या संगमासह भारतीय संस्कृती, अध्यात्म आणि परंपरा यांचा अद्भुत संयोग जुळून येतो. १३ जानेवारीपासून पौष पौर्णिमे ते २६ फेब्रुवारी महाशिवरात्रीपर्यंत महाकुंभमेळा सुरु असते. यापूर्वी २०१३ साली प्रयागराजमध्ये महाकुंभमेळ्याचे आयोजन करण्यात आले होते. यावेळी कुंभमेळ्यात १० कोटीहून अधिक भाविक येण्याचा अंदाज वर्तवला आहे. जाणून घेऊया महाकुंभमेळ्याचे महत्त्व आणि महास्नानाच्या तिथीविषयी

महाकुंभमेळ्यात स्नान केल्याने पाप होते नष्ट

प्रयागराज येथील संगमच्या काठावर २०२५ साली या महाकुंभमेळ्याचे आयोजन केले जाणार आहे. संगमाच्या वेळी गंगा आणि यमुना नद्यांचे दृश्य पाहता येईल. सरस्वती नदी ही या नद्यांना अदृश्यपणे मिळते. त्यामुळे प्रयागराजचे महत्त्व अधिक वाढते. प्रयागराज व्यतिरिक्त उज्जैन, नाशिक आणि हरिद्वारमध्ये दर ६ वर्षांनी अर्ध कुंभमेळा आयोजित केला जातो. परंतु, २०२५ मधील कुंभमेळा हा १२ वर्षांनी आल्यामुळे याचे सर्वाधिक महत्त्व पाहायला मिळेल. धार्मिक मान्यतेनुसार कुंभमेळ्याच्या वेळी प्रयागराजमध्ये स्नान आणि ध्यान केल्याने सर्व पापांचा नाश होतो. मनुष्य जन्म-मृत्यूच्या बंधनातून मुक्त होतो.

१३ जानेवारीपासून महाकुंभमेळ्याला सुरुवात

भारतातील प्रयागराज, हरिद्वार, नाशिक आणि उज्जैन या चार तीर्थक्षेत्रांमध्ये महाकुंभमेळ्याचे आयोजन केले जाते. २०२५ मध्ये पौष पौर्णिमेच्या दिवशी १३ जानेवारीला प्रयागराजमध्ये कुंभमेळा सुरु होईल. तर २६ फेब्रुवारी रोजी महाशिवरात्रीला शाही स्नानाने महाकुंभमेळ्याची सांगता होईल. गंगा, यमुना आणि अदृश्य असणारी सरस्वती नदी प्रयागराजमध्ये मिसळते. या ठिकाणी स्नान केल्याने मोक्ष प्राप्ती होते असे म्हटले जाते. पौष पौर्णिमेच्या दिवशी पहिले शाही स्नान होईल. पहिल्या शाही स्नानात नागा साधूला स्नान करण्याची संधी मिळेल. कारण नागा साधूंना हिंदू धर्माचे प्रमुख मानले जाते.

या चार ठिकाणी केले जाते महाकुंभमेळ्याचे आयोजन

पौराणिक कथेनुसार जेव्हा समुद्रमंथनाच्या वेळी अमृत कलश बाहेर पडले होते. तेव्हा त्याचे काही थेंब हे प्रयागराज, हरिद्वार, नाशिक आणि उज्जैन येथे पडले. त्यामुळे या चार ठिकाणीच कुंभमेळ्याचे आयोजन केले जाते. महाकुंभमेळ्यात शाही स्नानाला अनन्यसाधारण महत्त्व असते. या वेळी प्रत्येक आखाडा आपल्या शाही ताफ्यासह संगमाच्या काठावर नाचतो, गातो आणि संगमाच्या काठावर पोहोचून आणि स्नान करतो.

महाकुंभमेळा केव्हा आणि कसा आयोजित केला जातो?

प्रयागराज
प्रयागराजमध्ये महाकुंभमेळ्याचे आयोजन हे जेव्हा गुरु ग्रह वृषभ राशीत असतो त्यावेळी केले जाते. सध्या गुरु याच राशीत आहे. १४ जानेवारी २०२५ रोजी मकर राशीत सूर्याचा प्रवेश झाल्यानंतर प्रयागराजमध्ये महाकुंभमेळ्याचे आयोजन केले जाते. गंगा, यमुना आणि अदृश्य सरस्वती यांचा संगम प्रयागराजमध्ये होतो.

हरिद्वार
सूर्य मेष राशीत आणि गुरु ग्रह कुंभ राशीत प्रवेश करत असताना हरिद्वारमध्ये महाकुंभमेळ्याचे आयोजन केले जाते. हरिद्वारमध्ये गंगा नदीच्या काठावर महाकुंभमेळ्याचे आयोजन केले जाते.

नाशिक
गुरु आणि सूर्य हे दोन्ही ग्रह सिंह राशीत असतात, तेव्हा महाराष्ट्रातील नाशिक येथे महाकुंभमेळ्याचे आयोजन केले जाते. नाशिकमध्ये गोदावरी नदीच्या काठावर कुंभमेळ्याचे आयोजन करण्यात आले आहे.

उज्जैन
सूर्य ग्रह मेष राशीमध्ये आणि गुरु ग्रह सिंह राशीमध्ये असताना, सूर्य देवाचे राशीत असताना उज्जैनमध्ये महाकुंभमेळ्याचे आयोजन केले जाते. उज्जैनमधील शिप्रा नदीच्या काठावर महाकुंभमेळ्याचे आयोजन केले जाते.

कुंभ आणि महाकुंभ यातील फरक जाणून घ्या

उज्जैन, प्रयागराज, हरिद्वार आणि नाशिक येथे दर तीन वर्षांनी एकदा कुंभमेळ्याचे आयोजन केले जाते. हरिद्वार आणि प्रयागराजच्या काठावर ६ वर्षातून एकदा अर्ध कुंभमेळा आयोजित केला जातो. तर पूर्ण कुंभमेळा १२ वर्षांतून एकदा आयोजित केला जातो, जो प्रयागराजमध्ये होतो. १२ कुंभमेळे पूर्ण झाल्यानंतर महाकुंभमेळ्याचे आयोजन केले जाते, याआधी २०१३ साली प्रयागराज येथे महाकुंभाचे आयोजन करण्यात आले होते.

शाही स्नान

• १३ जानेवारी २०२५- पौष पौर्णिमा
• १४ जानेवारी २०१५ – मकर संक्रांती
• २९ जानेवारी २०२५ – मौनी अमावस्या
• ३ फेब्रुवारी २०२५ – वसंत पंचमी
• १२ फेब्रुवारी २०२५ – माघी पौर्णिमा
• २६ फेब्रुवारी २०२५– महाशिवरात्री उत्सव (शेवटचे शाही स्नान)