मर्चंट नेव्हीमध्ये मुख्यतः जहाजांवर काम केले जाते, त्यासोबतच जगभरात फिरण्याची संधीही मिळते. दहावीनंतर, एखाद्याला एक विशेष कोर्स करावा लागतो ज्याद्वारे उमेदवाराला आवश्यक असलेले सर्व प्रकारचे प्रशिक्षण दिले जाते. या प्रशिक्षणात तुम्हाला केवळ थिअरीच शिकवली जाणार नाही, तर तुम्हाला प्रात्यक्षिक प्रशिक्षणही दिले जाते.
नेव्हीचे फॉर्म कधी सुरू होतात?
भारतीय नौदलाकडून वर्षातून दोनदा ऑनलाइन अर्ज घेतले जातात. यामध्ये विक्रेत्यांना एमआर (मॅट्रिक रिक्रूट) साठी अर्ज करावा लागेल. जून-जुलै किंवा नोव्हेंबर-डिसेंबर अशा दोन सत्रांमध्ये तुम्हाला Marchand Navy साठी अर्ज भरता येणार आहे. यासाठी घोषणा ऑल इंडिया बुलेटिनमध्ये करण्यात येते.
(वाचा : World Teacher’s Day 2023: जागतिक शिक्षक दिन का साजरा केला जातो, त्याचा इतिहास आणि महत्त्व जाणून घ्या)
भारतीय नौदलात या विभागांमध्ये काम करता येते :
शेफ एमआर (Chef MR): या नोकरीमध्ये लोकांना मेनूमध्ये दिलेल्या सर्व पदार्थ बनवण्याची आणि संपूर्ण जेवणाची काळजी घ्यावी लागते. शाकाहारी आणि मांसाहारी अशा दोन्ही प्रकारचे अन्न बनवणे. शिवाय याच्या साठवणीची जबाबदारीही यांच्याकडे असते. यासोबतच तुम्हाला बंदुक चालवण्याचे प्रशिक्षणही दिले जाते जेणेकरून जहाजावरील कोणत्याही आपत्कालीन परिस्थितीत तुम्हाला कोणतीही अडचण येऊ नये.
स्टीवर्ड एमआर (Steward MR): या कामात वेटर, हाउसकीपिंग, अकाउंटिंग, वाईन आणि सप्लायची काळजी घेणे, फूड मेनू बनवणे इत्यादी नोकऱ्यांचा समावेश असेल. यामध्येही अधिक काम करता यावे यासाठी फायर आर्म्सचे प्रशिक्षण दिले जाते.
हायजिनिस्ट एमआर (Hyginist MR): या नोकरीमध्ये तुम्ही विश्रांती कक्ष आणि इतर ठिकाणे यांची साफ-सफाई पहावी लागते. यासोबतच फायर आर्म्स आणि इतर जबाबदाऱ्यांचे प्रशिक्षणही दिले जाते.
दहावी नंतर नौदलात भरती होण्यासाठी पात्रता काय?
- यासाठी दहावी उत्तीर्ण प्रमाणपत्र अत्यंत महत्त्वाचे आहे.
- यासोबतच तुमचे वय १७ ते २० वर्षांच्या दरम्यान असावे.
- शिवाय, तुमची उंची १५७ सेमी किंवा त्याहून अधिक असावी.
- या पात्रतेसह तुम्ही कोणत्याही प्रकारच्या पदासाठी अर्ज करू शकता.
(वाचा : Talathi Bharti Exam 2023 Result: आता उत्सुकता तलाठी भरती परीक्षेच्या निकलाची; ‘या’ दिवशी पाहता येणार रिझल्ट)
या तीन निकषांच्या आधारे अर्जांची निवड केली जाते :
- संगणक आधारित चाचणी (CBT)
- शारीरिक तंदुरुस्ती चाचणी (PFT)
- वैद्यकीय तपासणी
० CBT चा संबंध आहे, ही १०० गुणांची चाचणी आहे ज्यामध्ये ४ विभागांमध्ये प्रत्येकी २५ प्रश्न विचारले जातात. सामान्य ज्ञानाव्यतिरिक्त या चार श्रेणींमध्ये गणित आणि विज्ञानाचाही समावेश होतो.
० शारीरिक तंदुरुस्तीमध्ये १.६ किलोमीटर धावणे (निर्धारित वेळेत), २० स्कोट्स अप्स आणि काही पुश अप्ससारख्या शारीरिक चाचण्यांचा समावेश होतो.
० शेवटी, एक वैद्यकीय परीक्षा असते ज्यामध्ये तुमच्या शरीराच्या मोजमापांसह, तुमचे वैद्यकीय प्रोफाइल देखील विचारात घेतले जाते.
० तुम्हाला कोणताही कायमचा आजार असल्यास, तुम्ही वैद्यकीय चाचणी पास करू शकणार नाही. याशिवाय नौदलाच्या कामात चांगली दृष्टी असणे अत्यंत आवश्यक असल्याने डोळ्यांची तपासणीही केली जाते. सदर वैद्यकीय चाचणी केवळ परवानाधारक लष्करी डॉक्टरांद्वारेच केली जाते.
नौदलासाठी अर्ज कोठे करावा?
यासाठी www.joinindiannavy.gov.in वर अर्ज करता येईल. याशिवाय तुम्हाला त्यात नमुना प्रश्न आणि अभ्यासक्रमही मिळतील.
नौदलात प्रवेश घेण्यासाठी कोणताही कोर्स करता येईल?
- जर तुम्ही १० वी नंतर नौदलात रुजू होण्यासाठी कोर्स शोधत असाल तर GP रेटिंग कोर्स करता येईल.
- हा ६ महिन्यांचा निवासी अभ्यासक्रम आहे जो भारत सरकारच्या शिपिंग महासंचालकांनी मंजूर केला आहे.
- यामध्ये डेक क्रू आणि इंजिन क्रू यांना प्रशिक्षण दिले जाते.
- या कोर्सद्वारे जहाजाच्या आतील गोष्टींची योग्य माहिती दिली जाते.
- नौदलात करिअर करायचे असेल तर हा एक चांगला पर्याय ठरू शकतो.
(वाचा : भारतीय लष्करात नोकरीची संधी! इंजिनियर्ससाठी भारतीय सैन्य दलात नोकरीसाठी असा करा अर्ज)