इतिहास शिकताना तारखा लक्षात ठेवणं कठीण जातय? मग ‘या’ सोप्या टिप्स एकदा वाचाच

शाळेपासून आपल्याला पाठ्यपुस्तकातून इतिहास हा विषय शिकवला जातो. शिवाजी महाराजांच्या इतिहासापासून सुरूवात झालेले हे धडे पुढे शालेय आणि महाविद्यालयीन शिक्षणात अवघ्या जगाचा इतिहास शिकवून जातात. हा विषय कायमच ऐकायला, वाचायला आवडतो. पण इतिहास लक्षात ठेवणे कायम कठीण जाते कारण त्यातल्या तारखाच आपल्या लक्षात राहत नाहीत. त्यामुळे हा विषय आवडूनही आवडेनासा होतो.

गोष्ट म्हणून ऐकायला इतिहास चांगला वाटतो. पण, शिवाजी महाराजांचा राज्याभिषेक किती साली झाला? अकबराचा जन्म किती साली झाला?, ईस्ट इंडिया कंपनीची स्थापना कधी झाली?, दांडी यात्रेची तारीख काय? असे तारखे संबधी प्रश्न आले की आपण चक्रावून जातो. कारण तारखा, सन सनावळ्या लक्षात ठेवणे हेच इतिहासातले सगळ्यात कठीण काम आहे.

पण जर इतिहास शिकताना त्यातील तारखा सहज लक्षात ठेवायच्या असतील, तर त्यासाठी काही खास टिप्स सांगितल्या गेल्या आहेत, त्याची आज माहिती घेऊया. या टिप्स तुम्हाला शालेय अभ्यासापासून ते स्पर्धा परीक्षा आणि इतिहासातील अभ्यास आणि संशोधन कार्यात देखील उपयोगी येऊ शकतात.

तारखांची फोड किंवा सुलभीकरण: इतिहास शिकताना तारखा लक्षात ठेवण्याची सर्वात साधी आणि सोपी ट्रिक म्हणजे आकड्याची फोड करून ते अधिक सुलभ करणे. म्हणजे एखादे शतक लक्षात ठेवायचे तर ते विभागून लक्षात ठेवायचे. म्हणजे, १९४७ ही तारीख एकोणीसशे सत्तेचाळीस अशी लक्षात न ठेवता १९ आणि ४७ अशा दोन तुकड्यात लक्षात ठेवायची. म्हणजे एकाच काळात किंवा शतकात घडलेल्या अनेक घटना लक्षात ठेवायच्या असतील तर केवळ शेवटचे दोन आकडे लक्षात ठेवून देखील आपण अभ्यास करू शकतो.

(वाचा: KEM Hospital Recruitment 2023: मुंबईच्या ‘केईम’ रुग्णालयात भरती; ‘या’ पदांसाठी आजच करा अर्ज)

तारखांचे संबंध लावा: तारखा लक्षात ठेवण्याची आणखी एक सोपी पद्धत म्हणजे त्या तारखेशी तुमचे संबध जोडा. म्हणजेच १६३२ ही तारीख असेल तर १६ या आकड्याशी संबधित तुमची आठवण, कुणाचा हजेरी क्रमांक, त्या तारखेची एखादी घटना हे लक्षात ठेवा. तीच युक्ती पुढच्या दोन आकड्यांनाही वापरायची. जेणेकरून त्या तारखेशी आपलेही संबध जोडले जातात आणि ती तारीख सहज लक्षात राहते.

कल्पना विलास: तारखा लक्षात ठेवण्यासाठी आणखी एक गमतीशीर युक्ती म्हणजे कल्पना करून त्या तारखेशी संबधित गोष्टी जोडायच्या. म्हणजे सोळा-डोळा, सतरा-खतरा. किंवा त्या तारखेशी संबधित काहीही कल्पना करून मनात एक कथा रचायची. जसे की, १७४४ असेल तर १७ लोकांनी ४४ आंबे खाल्ले. अशा भन्नाट कल्पना करून देखील तारखा आठवता येतात.

गणिती मांडणी: काहीजन गणिती पद्धतीने इतिहासाचे आकडे लक्षात ठेवतात. ज्यामधे एखादे एखाद्या तारखेची बेरीज करून आलेला एक आकडा लक्षात ठेवतात. तर एखाद्या तारखेमध्ये जास्त वेळा येणारे आकडे लक्षात ठेवून देखील तारखा पाठ केल्या जातात.

संदर्भ लक्षात घ्या: समजा १८ वे शतक असेल तर त्या शतकाची तारीख लक्षात न ठेवता त्यात घडलेले प्रसंग लक्षात ठेवायचे. आणि ज्या साली तो प्रसंग घडला आहे तो क्रमांक त्या घटनेला द्यायचा आहे. उदाहरणार्थ, १८७३ मध्ये सत्यशोधक समाजाची स्थापना झाली. अशावेळी १८ लक्षात न ठेवता ७३ म्हणजेच सत्यशोधक समाजाची स्थापना, ४८ म्हणजे पहिली मुलींची शाळा असे संदर्भ पाठ करून तारखा लक्षात ठेवता येतात.

(वाचा: Mumbai Custom Recruitment 2023: ‘मुंबई कस्टम विभाग’ येथे विविध पदांची भरती; जाणून घ्या पदे, पात्रता आणि वेतन)