दहा कोटींचा भुर्दंड? अंगणवाड्यातील मेडिकल किटसाठी चढ्या दराचे टेंडर, एक किट चौदाशे रुपयांना

मुंबई : प्राथमिक वैद्यकीय मदत मिळावी यासाठी अंगणवाड्यांमध्ये औषधांचे संच उपलब्ध करून दिले जातात. माफक दरामध्ये उत्तम संच उपलब्ध करून देणे अपेक्षित असले तरीही नव्याने स्थापन झालेल्या वैद्यकीय वस्तू खरेदी प्राधिकरणाकडून अंगणवाड्यांसाठी करण्यात येणाऱ्या या संचांच्या प्रस्तावित खरेदीमध्ये दहा कोटी रुपयांचा भुर्दंड बसणार आहे. सध्याच्या निविदा प्रक्रियेत एका संचाची प्रस्तावित किंमत ही जवळपास चौदाशे रुपये ठरविण्यात आली आहे. मुख्य आणि लघु असे दोन प्रकारचे संच यात उपलब्ध असणार आहेत. उत्तम दर्जाचे हे संच बाजारमध्ये पाचशे रुपयांना उपलब्ध आहेत. त्यामुळे चौदाशे रुपये ही किंमत कोणत्या निकषांवर निर्धारित करण्यात आली आहे, असा प्रश्न उपस्थित झाला आहे.

जेम पोर्टलवर यासंदर्भात निविदा प्रस्तावित करण्यात आली आहे. त्यात अनेक त्रुटी आहेत. मुख्य किटमध्ये ९७ हजार ४७५ तर लघु किटमध्ये १२ हजार ९७१ किटची उपलब्धता ठेवण्यात आली आहे. एकूण १ लाख १० हजार ४४६ संचांच्या खरेदीसाठी सोळा कोटी रुपये प्रस्तावित किंमत ठरविण्यात आली आहे. उत्तम दर्जाचे हे संच पाचशे रुपये दराने विकत घेतले तरी याची किंमत साडेपाच कोटी रुपयांच्या घरात जाते. त्यामुळे या प्रस्तावित किंमतीनुसार अतिरिक्त दहा कोटी रुपयांचा भुर्दंड यात बसण्याची शक्यता नाकारता येत नाही.

महाराष्ट्र वैद्यकीय वस्तू खरेदी प्राधिकरणाचे मुख्य कार्यकारी अधिकारी सी. के. डांगे यांच्याकडे याबाबत विचारणा केली असता नुकताच पदभार स्वीकारल्यामुळे यासंदर्भात सुस्पष्टता नसल्याचे व माझ्या कार्यकाळामध्ये ही प्रकिया राबवण्यात आली नसल्याचे त्यांनी सांगितले.

तापासाठी औषधे का नाहीत?

या संचामध्ये डिजिटल थर्मामीटर आहे. मात्र तापासाठी कोणतेही औषधे यामध्ये नाही. कापूस तसेच बॅन्डेजची उपलब्धता ही महाराष्ट्रातील पुरवठादारांनी करणे अपेक्षित आहे. महिला व बालकल्याण विभागातील वरिष्ठ प्रशासकीय अधिकाऱ्यांनी दिलेल्या माहितीनुसार या संचात मुलांसाठी औषधांची उपलब्धता करण्यासाठी हाफकिन महामंडळानंतर या नव्या प्राधिकरणाकडे दोन वर्षांपासून पाठपुरावा सुरू होता. प्रस्तावित दरनिश्चितीसंदर्भात कोणताही पत्रव्यवहार करण्यात आलेला नाही.

अंगणवाडी कर्मचाऱ्यांचा विचार व्हावा

मागील अनेक वर्षांपासून अंगणवाडी सेविकांचे व अंगणवाड्यांचे अनेक प्रश्न प्रलंबित आहेत, असे अंगणवाडी कर्मचारी संघटनेच्या शुभा शमीम यांनी सांगितले. या संचांची उपलब्धताही वेळेवर होत नाही. अनेक गावांमध्ये प्राथमिक आरोग्य उपचारकेंद्रे नसल्याने तेथे हे संच उपयुक्त ठरतात. त्यात मुलांना होणाऱ्या विविध प्रकारच्या आजारांचा विचार करून उपलब्धता ठेवायला हवी अशी अपेक्षा त्यांनी व्यक्त केली.

संचांमध्ये काय आहे?

या संचांमध्ये फोल्डिंग आयोडिन जेल, ओआरएस पावडर, झिंक सिरप, अॅन्टीसेप्टिक लोशन, डोळ्यांचा संसर्ग होऊ नये म्हणून वापरण्यात येणारे फ्लोरा औषध, डिजिटल थर्मामीटर, कॉटन बॅण्डेज यांसारख्या औषधांचा समावेश आहे.

‘त्या’ निकषांचे पालन नाही

मुंबईतील जेजे रुग्णालयामध्ये काही वर्षांपूर्वी सदोष ग्लिसरिनच्या वापरामुळे काही रुग्णांचा मृत्यू झाला होता. त्यानंतर त्या संदर्भात एक चौकशी समिती स्थापन करण्यात आली होती. त्या समितीने जागतिक आरोग्य संघटनेच्या निकषांनुसार औषध खरेदी करण्याचे निर्देश दिले होते. मात्र या औषधांच्या उपलब्धतेमध्ये त्या निकषांचा समावेश करण्यात आलेला नाही. किंमती निर्धारणाच्या संदर्भात झालेल्या बैठकीमध्ये उत्पादकांनी जागतिक आरोग्य संघटनेने दिलेल्या निकषांना पात्र नसलेल्या औषधांची उपलब्धता करण्यासंदर्भात प्रश्न उपस्थित केले होते. त्याची समाधानकारक उत्तरे न मिळाल्याचे ऑल फूड अॅण्ड ड्रग्ज लायसन्स होल्डर असोसिएशनचे अभय पांडे यांनी म्हटले आहे.