‘स्लिम’ लँडरचा प्रवास
जपानच्या ‘स्लिम’ मून लँडरने 19 जानेवारी रोजी चंद्रावर अचूक लँडिंग केले होते, परंतु सरळ लँडिंग करू न शकल्याने ते जागेवर पडले. तथापि,तेथील शास्त्रज्ञांनी हार मानली नाही व कम्युनिकेशनचे प्रयत्न सुरु ठेवले . एका आठवड्यानंतर, जेव्हा सूर्याची किरणे लँडरच्या एसएलआयएममध्ये बसवलेल्या सौर पॅनेलवर पडली, तेव्हा ते चार्ज झाले आणि त्याच्या जागी उभे राहिले.
‘स्लिम’ लँडरने केला भयंकर थंडीचा सामना
1 फेब्रुवारी रोजी, चंद्रावर रात्र सुरू झाल्यामुळे स्लिम लँडर स्लीप मोडमध्ये गेला. चंद्रावरील रात्रीचा हा बराच मोठा काळ होता. इतके दिवस सूर्यप्रकाश नसल्यामुळे तेथील तापमान शून्याच्या खाली गेले. त्या कमी तापमानानंतर चांद्रयान-3 जागृत होऊ शकले नव्हते. परंतु स्लिमने ही साखळी तोडली आणि त्याच्या अंतराळ संस्थेशी पुन्हा संपर्क स्थापित केला. भयंकर थंडीची दीर्घकालीन रात्र संपल्यानंतर जॅक्साने लँडरशी संपर्क साधला तेव्हा त्याने चक्क प्रतिसाद दिला.
असे झाले ‘स्लिम’ लँडर रिकनेक्ट
चांद्रयान-३ मिशनची लँडिंगची व्याप्ती मोठी होती त्या तुलनेत स्लिम लँडर १८० फूट परिसरात उतरले. यात तो थोडासा भरकटला आणि मागे वळला. सूर्यप्रकाश त्याच्या सौर पॅनेलवर आदळला तोपर्यंत एक आठवडा उलटून गेला होता. कसेबसे त्याने कामाला सुरुवात केली, पण फेब्रुवारीला पुन्हा स्लीप मोडमध्ये गेले कारण चंद्रावर रात्र गडद होत होती. जपानी स्पेस एजन्सीच्या म्हणण्यानुसार, त्याच्याशी पुन्हा केलेले कम्युनिकेशन हे थोडा वेळ राहिले. तापमानात सुधारणा झाल्यानंतर लँडरशी पुन्हा संवाद साधला जाईल.
चांद्रयान-3 नव्हते झाले सक्रिय
चांद्रयान-३ मिशनची लँडिंगची व्याप्ती स्लिम लँडरच्या तुलनेने मोठी होती. भारताची चांद्रयान-3 मोहीम पुन्हा सक्रिय होऊ शकली नाही आणि भयंकर थंडीच्या आधी स्लीप मोडमध्ये गेल्यानंतर पुन्हा जिवंत होऊ शकली नाही. दुसरीकडे स्लिम लँडर मात्र पुन्हा सक्रिय झाले आहे.
SLIM मोहिमेला होते चांद्रयान-2 चे मार्गदर्शन
‘इंडियन स्पेस रिसर्च ऑर्गनायझेशन (ISRO) चांद्रयान-2’ मोहिमेने जपानच्या ‘स्लिम’ला चंद्रावर यशस्वीरित्या उतरण्यास मदत केली होती .’चांद्रयान-2’ मोहिमेला आंशिक यश मिळाले असले तरी ते चंद्रावर उतरण्यात अयशस्वी ठरल्याने, त्याचे ऑर्बिटर आजही कार्यरत आहे आणि चंद्राच्या पृष्ठभागाच्या वर फिरते आहे . यामुळे त्याची जपानच्या ‘स्लिम’ला प्रतिमा गोळा करण्यात आणि अंतराळ यानासाठी लँडिंग स्पॉट निवडण्यात मदत झाली होती .
ISRO आणि JAXA आगामी ‘LUPEX’ या एका संयुक्त भारत-जपान उपक्रम.मोहिमेसोबत सहकार्य करण्यासाठी सज्ज आहेत. तथापि, दोघांमधील सहकार्य चित्रात येण्यापूर्वी JAXA ला आधीच इस्रोच्या अनुभवांचा फायदा झाला.