व्हिडिओमध्ये काय आहे?
३० सेकंदाच्या या व्हिडिओमध्ये आमिर खानला असे म्हणताना ऐकू येते की मित्रांनो, जर तुम्हाला वाटत असेल की भारत गरीब देश आहे तर तुम्ही पूर्णपणे चुकीचे आहात. कारण येथील प्रत्येक नागरिक करोडपती आहे. प्रत्येकाकडे किमान १५ लाख असले पाहिजेत असे काय म्हणाले? जर तुमच्याकडे ही रक्कम नसेल तर तुमचे १५ लाख रुपये कुठे गेले? कॅचफ्रेजपासून सावध रहा, अन्यथा तुमचे नुकसान होईल. हा व्हिडिओ X वर प्रो वापरकर्त्याने @HarishMeenaINC द्वारे शेअर केला आहे.
केवळ हरीशच नाही तर भारतीय युवक काँग्रेस (IYC) कार्यकर्ता निशांत अग्रवाल आणि माजी IYC कार्यकर्ता मिनी नागरे यांनी देखील AI व्हॉईस क्लोनचा हा व्हिडिओ शेअर केला आहे. काँग्रेस कार्यकर्ते राजीव घुटे यांनीही हा व्हिडिओ फेसबुकवर शेअर केला आहे.
तपासात काय समोर आले?
बूमने या व्हिडिओची चौकशी केली असता या व्हिडिओमागे एआयच्या मदतीने आमिर खानचा बनावट आवाज टाकण्यात आल्याचे आढळून आले. हा व्हिडिओ त्यावेळचा आहे जेव्हा आमिर खान सत्यमेव जयतेच्या एका एपिसोडचे प्रमोशन करत होता. या व्हायरल व्हिडिओचा मूळ व्हिडिओ ३० ऑगस्ट २०१६ रोजी अपलोड करण्यात आला होता. ज्याचे शीर्षक होते सत्यमेव जयते एपिसोड ४ प्रोमो – प्रत्येक भारतीय एक कोटीला पात्र आहे.
या मूळ व्हिडिओमध्ये आमिर खान १५ लाख नव्हे तर १ कोटी रुपयांचा उल्लेख करताना दिसत आहे. यासोबतच या प्रोमो व्हिडिओमध्ये अभिनेता आमिर खान कोणत्याही पक्षाचे समर्थन करताना दिसत नाही. यानंतर, BOOM टीम सत्यमेव जयतेच्या अधिकृत वेबसाइटवर गेली जिथे हा प्रोमो ‘किंग्ज एव्हरी डे’ या शीर्षकाखाली शेअर करण्यात आला. एवढेच नाही तर IMDB नुसार हा भाग २६ मार्च २०१४ रोजी प्रदर्शित झाला होता.
सोशल मीडियावर व्हायरल झालेल्या व्हिडिओमध्ये आमिर खान कॅचफ्रेजपासून सावध राहण्यास सांगत आहे तर मूळ व्हिडिओमध्ये आमिर खानने असे काहीही म्हटलेले नाही. अशा परिस्थितीत, सोशल मीडियावर शेअर होत असलेला हा व्हिडिओ बनावट आहे, बूमच्या टीमने आयआयटी जोधपूरने तयार केलेले डीपफेक टूल वापरले आहे. ज्याने पुष्टी केली की व्हायरल व्हिडिओमधील ऑडिओ AI च्या मदतीने जोडला गेला आहे. त्यानंतर टीमने दुसरे डीपफेक डिटेक्शन टूल वापरले, Contrails.ai. त्याने या व्हिडिओच्या आवाजाचे एआय व्हॉईस क्लोन म्हणून वर्णन केले.
अहवाल दाखल केला
जेव्हा BOOM च्या टीमने तपास सुरू केला तेव्हा असे समोर आले की अलीकडेच आमिर खानच्या टीमने या व्हायरल व्हिडिओबाबत तक्रार दाखल केली होती. आमिर खानच्या टीमने सांगितले की, तो कोणत्याही राजकीय पक्षाला पाठिंबा देत नाही. NBT आणि Zee News या संदर्भातले अहवालही वाचता येतील.
निष्कर्ष
BOOM च्या तपासणीत आमिर खानचा हा व्हिडिओ खोल खोटा असल्याचे आढळले. सोशल मीडियावर व्हायरल होत असलेला हा व्हिडिओ निवडणुकीच्या प्रचारासाठी शेअर केला जात आहे. अभिनेता असे काहीही बोलले नसल्याचे आमिर खानच्या टीमने स्पष्ट केले आहे.
(ही कथा मूळतः बूमने प्रकाशित केली होती. शक्ती कलेक्टिव्हचा भाग म्हणून मटाने पुनप्रकाशित केली आहे.)