काय होते व्हायरल व्हिडिओमध्ये?
X वर व्हिडिओ शेअर करताना एका युजरने कॅप्शन दिले आहे की, जर भाजपचे सरकार आले तर आम्ही ओबीसी, एससी, एसटीचे आरक्षण संपवू: अमित शहा. आता याला ओबीसी, एससी आणि एसटी प्रवर्ग काय प्रतिसाद देतात हे पाहणे उत्सुकतेचे ठरणार आहे. “#जागो_दलित_पिचद्रो”… या पोस्टची संग्रहित आवृत्ती येथे, येथे , undefinedआणि येथे पाहिली जाऊ शकते. तथापि, अमित शाह यांनी २०२३ मध्ये तेलंगणामध्ये एका सार्वजनिक सभेला संबोधित केले आहे. संबोधित करताना त्यांनी मुस्लिम आरक्षण संपुष्टात आणण्याबाबत बोलले होते.
सत्य कसे कळले?
व्हिडिओची चौकशी केली असता हा व्हिडिओ तेलगू वृत्तवाहिनी V6 News वरून घेतल्याचे आढळून आले. जेव्हा आम्ही V6 News च्या YouTube चॅनेलवर हा व्हिडिओ शोधला. तेव्हा आम्हाला अमित शाह यांच्या २३ एप्रिल २०२३ च्या भाषणाचा व्हिडिओ (संग्रहण) सापडला. व्हिडिओचे शीर्षक आहे. ‘केंद्रीय मंत्री अमित शाह यांनी मुस्लिम आरक्षणावर भाष्य केले.’ व्हिडिओमध्ये २:३८ मिनिटांच्या चिन्हावर, अमित शाह भारतीय जनता पक्षाचे सरकार स्थापन झाल्यास आम्ही असंवैधानिक मुस्लिम आरक्षण संपवू, असे म्हणताना ऐकू येते. हे आरक्षण तेलंगणातील एससी, एसटी आणि ओबीसींसाठी आहे. त्यांना तो अधिकार मिळेल आणि आम्ही मुस्लिम आरक्षण संपवू. यावरून हा व्हायरल व्हिडिओ एडिट करण्यात आल्याचे स्पष्ट झाले आहे.
मूळ व्हिडिओमध्ये अमित शहा यांनी मुस्लिम आरक्षण संपवण्याबाबत बोलले होते. व्हायरल व्हिडिओमध्ये त्यांचे “SC, ST आणि OBC” हे शब्द संपादित करून त्याऐवजी “मुस्लिम” असे शब्द लावण्यात आले आहेत. आम्हाला अमित शाह यांच्या अधिकृत यु ट्यूब चॅनेलवर सार्वजनिक सभेचा संपूर्ण व्हिडिओ देखील सापडला. ही रॅली २३ एप्रिल २०२३ रोजी तेलंगणातील चेवेल्ला येथे आयोजित करण्यात आली होती. व्हिडिओमध्ये १४:५८ मिनिटांच्या चिन्हावर, व्हायरल व्हिडिओचा काही भाग ऐकला आणि पाहिला जाऊ शकतो. अलीकडेच २५ एप्रिल २०२४ रोजी तेलंगणातील सिद्धीपेट येथे एका रॅलीला संबोधित करताना अमित शाह यांनी तेलंगणात सरकार स्थापन झाल्यास मुस्लिमांचे आरक्षण संपवण्याची घोषणा केली होती. येथे व्हिडिओ ७ मिनिटांच्या कालावधीत पाहिला जाऊ शकतो.
आम्हाला आढळले की, दिल्ली पोलिसांच्या विशेष सेलने गृहमंत्री अमित शाह यांच्या आरक्षणाशी संबंधित भाषणाचा संपादित व्हिडिओ सोशल मीडियावर पसरवल्याप्रकरणी एफआयआरही नोंदवला आहे. व्हायरल व्हिडिओ पसरल्याबद्दल गृह मंत्रालयाने दिल्ली पोलिसांकडे तक्रार दाखल केली होती.
तेलंगणातील मुस्लिम आरक्षण
तेलंगणातील मुस्लिमांना इतर मागासवर्गीय श्रेणी अंतर्गत शिक्षण आणि नोकरीमध्ये चार टक्के आरक्षणाचा लाभ मिळतो. मात्र, ओबीसींचा सध्याचा कोटा कापून हा कोटा लागू केला नाही. तर ओबीसींचा बीसी-ई असा स्वतंत्र वर्ग तयार करून ही अंमलबजावणी करण्यात आली आहे. या आरक्षणाला अनेकदा न्यायालयात आव्हान देण्यात आले आहे. सध्या हे प्रकरण सर्वोच्च न्यायालयात प्रलंबित आहे.
निष्कर्ष
व्हिडिओच्या तपासणीत स्पष्टपणे दिसून येते की अमित शाह यांनी आपल्या भाषणात एससी, एसटी आणि ओबीसी आरक्षण संपवण्याबद्दल बोलले नव्हते. तर तेलंगणातील मुस्लिमांना दिलेले आरक्षण संपवण्याबद्दल बोलले होते. त्यामुळे हा दावा खोटा ठरला.
(ही कथा मूळतः लॉजिकल फॅक्ट्सने प्रकाशित केली होती. शक्ती कलेक्टिव्हचा एक भाग म्हणून मटाने पुन्हा प्रकाशित केली आहे.)