सातपैकी चार टप्प्यात पत्करावा लागला भाजपला पराभव
दिल्ली विद्यापीठातील प्राध्यापक आणि राजकीय विश्लेषक राजीव रंजन गिरी म्हणतात की, 44 दिवस चाललेल्या निवडणुकीच्या सात टप्प्यांत भाजपचा स्ट्राइक रेट 35 ते 70 टक्क्यांपर्यंत होता. चौथ्या ते सातव्या टप्प्यात सर्वाधिक घसरण झाली. दुसऱ्या टप्प्यातील निवडणूक प्रचारादरम्यान मोदींनी मुस्लिमविरोधी वक्तव्य केले होते. पहिल्या टप्प्यात भाजपने 77 जागांवर निवडणूक लढवली होती. त्यापैकी ३० जागा भाजपने जिंकल्या होत्या. यामध्ये त्याचा स्ट्राइक रेट ३९ टक्के होता. भाजपला पहिल्या तीन टप्प्यात 134 जागा मिळाल्या होत्या, तर त्यानंतरच्या चार टप्प्यात फक्त 105 जागा मिळाल्या. सुरतच्या एका जागेवर भाजपने बिनविरोध विजय मिळवला होता.
दुसऱ्या आणि तिसऱ्या टप्प्यात भाजपचा वाढला स्ट्राइक रेट
दुसऱ्या टप्प्यात भाजपचा स्ट्राइक रेट वाढला. ती 35 टक्क्यांनी वाढून 67 टक्क्यांवर गेली. या टप्प्यात त्यांनी 70 जागांवर निवडणूक लढवली आणि त्यांना 47 जागा मिळाल्या. तिसऱ्या टप्प्यात भाजपचा स्ट्राइक रेट शिखरावर पोहोचला, म्हणजेच तो 70 टक्के झाला. यात गुजरातमधील २६ पैकी २५ जागा भाजपच्या वाट्याला गेल्या.
चौथ्या टप्प्यापासून भाजपचा स्ट्राइक रेट राहिला घसरत
तज्ज्ञ राजीव रंजन म्हणतात की, चौथ्या टप्प्यानंतर भाजपचा स्ट्राइक रेट घसरत गेला. मध्यभागी तो थोडा वाढला, परंतु जागांच्या बाबतीत, उर्वरित चार टप्प्यांत कमी जागा मिळाल्या. हे एक महत्त्वाचे कारण असू शकते, कारण निवडणुकीच्या काळात मोदींच्या या विधानावर एक वर्ग चांगलाच संतापला होता. 400 पारचा नारा देत संविधान बदलून दलितांचे आरक्षण संपवण्याच्या विरोधकांच्या नॅरेटीव्हने आगीत आणखीच तेल टाकण्यात भर टाकली.
विरोधक म्हणाले- मोदींच्या नकारात्मक राजकारणावरचा हा विजय
निवडणुकीच्या निकालानंतर सपा प्रमुख अखिलेश यादव म्हणाले होते की, विभाजनाच्या नकारात्मक राजकारणाविरुद्ध हा सद्भाव, बंधुभाव आणि सकारात्मक राजकारणाचा विजय आहे. इंडिया आघाडीचा एकतेचा हा विजय आहे. मोदींच्या मुस्लीमविरोधी वक्तव्यांवर पाकिस्तानी माध्यमांमध्येही चर्चा झाली. जिओ टीव्हीनुसार, मोदींचे अतिरेकी राजकारण मरायला लागले. 400 प्लसचा नारा लोकसभेत प्रत्यक्षात येऊ शकला नाही. त्याचवेळी जंग या वृत्तपत्राने म्हटले आहे की- आपल्या निवडणूक प्रचारात मुस्लिमविरोधी वक्तव्ये करणाऱ्या मोदींना आता मुस्लिमांबद्दल सहानुभूती असलेल्या संयत भूमिका असलेल्या पक्षांसोबत काम करावे लागेल.
काँग्रेसशी थेट लढत असतानाही भाजपचा घसरला स्ट्राइक रेट
निवडणूक विश्लेषक राजीव रंजन गिरी म्हणतात की ज्या ठिकाणी भाजपची काँग्रेसशी थेट लढत होती, त्या ठिकाणी 2019 च्या लोकसभा निवडणुकीत भाजपचा स्ट्राइक रेट 92 टक्के होता, तो यावेळी 71 टक्क्यांवर आला. भाजपने आता याचा विचार करून आत्मपरीक्षण करावे.
यावेळी काँग्रेसचा स्ट्राइक रेट वाढला तीनपट
जिथे भाजपचा स्ट्राइक रेट घसरला. त्याचवेळी काँग्रेसचा स्ट्राइक रेट गेल्या वेळेच्या तुलनेत तीन पटीने वाढला. 2019 मध्ये भाजपशी थेट लढत करताना काँग्रेसचा स्ट्राइक रेट केवळ 8 टक्के होता, जो यावेळी वाढून सुमारे 29 टक्के झाला. हा रेट तिप्पट पेक्षा जास्त आहे. महाराष्ट्र आणि तेलंगणामध्ये काँग्रेसला चांगला फायदा झाला. हरियाणातही काँग्रेसने भाजपकडून 5 जागा हिसकावून घेतल्या.
मध्य प्रदेश, गुजरात आणि छत्तीसगडमध्ये भाजपची मुसंडी
मध्य प्रदेशमध्ये भाजप आणि काँग्रेसमध्ये थेट लढत झाली. येथे भाजपने सर्व 29 जागा जिंकल्या. त्यामुळे त्याचा येथील स्ट्राइक रेट सर्वात जास्त म्हणजे 100 टक्के होता. भाजपने प्रथमच येथे क्लीन स्वीप केला आहे. गुजरातमध्येही भाजपने २६ पैकी २५ जागा जिंकल्या. त्याचबरोबर छत्तीसगडमध्ये 11 पैकी 10 जागा जिंकण्यात पक्षाला यश आले. दोन्ही ठिकाणी स्ट्राइक रेट 90 टक्क्यांहून अधिक होता.