व्हायरल म्हणजे काय?
६ जून २०२४ रोजी व्हायरल व्हिडिओ शेअर करताना, फेसबुक वापरकर्त्याने श्रवण पाठकने कॅप्शनमध्ये लिहिले की, ‘अयोध्यावासियांनो, हा व्हिडिओ ऐका आणि मग #Ayodhya वर पाण्यात बुडून जा’
तपास
व्हायरल व्हिडिओचे सत्य जाणून घेण्यासाठी, विश्वास न्यूजने इनव्हिड टूलच्या मदतीने व्हिडिओच्या अनेक कीफ्रेम काढल्या. गुगल रिव्हर्स इमेजच्या मदतीने ते शोधले. यावेळी आम्हाला आझाद कुमार नावाच्या फेसबुक अकाउंटवर व्हायरल व्हिडिओशी संबंधित एक पोस्ट आढळली. ५ मे २०२४ रोजी पोस्ट शेअर करण्यात आली होती. मिळालेल्या माहितीनुसार, धीरेंद्र राघव असे या व्यक्तीचे नाव आहे.
माहितीच्या आधारे विश्वास न्यूजने संबंधित कीवर्डच्या मदतीने गुगलवर सर्च केले. त्या व्यक्तीचे सोशल मीडिया प्रोफाइल सापडले. प्रोफाइल स्कॅन केल्यावर, आम्हाला आढळले की वापरकर्त्याचे नाव धीरेंद्र राघव आहे. वापरकर्त्याने प्रोफाइलवर स्वतःला एक कलाकार आणि सामग्री निर्माता म्हणून वर्णन केले आहे. प्रोफाइलवर उपलब्ध माहितीनुसार, ती व्यक्ती आग्रा येथील रहिवासी आहे. त्या व्यक्तीने आग्रा येथून मतदान करतानाचा फोटोही शेअर केला आहे. आम्हाला वापरकर्त्याच्या प्रोफाइलवर अपलोड केलेले असे इतर अनेक स्क्रिप्ट केलेले व्हिडिओ आढळले. ज्यामध्ये धीरेंद्रने अभिनय केला आहे. व्हिडिओ व्हायरल झाल्यानंतर आणि कारवाईची मागणी केल्यानंतर तरुणाने व्हिडिओ डिलीट केला आहे.
तपासादरम्यान, दैनिक जागरणच्या ई-पेपरवर व्हायरल दाव्याशी संबंधित एक अहवाल सापडला. वृत्तानुसार, मुस्लिम पोशाख परिधान करणारा आणि भडकाऊ रील प्रसारित करणारा आरोपी धीरेंद्र राघव याला न्यू आग्रा पोलिसांनी अटक केली आहे.
अधिक माहितीसाठी विश्वास न्यूजने आग्रा डीसीपी सिटी सूरज कुमार राय यांच्याशी संपर्क साधला. त्यांनी सांगितले की, आरोपी धीरेंद्र राघव याला अटक करण्यात आली आहे. त्याच्याविरुद्ध न्यू आग्रा पोलीस ठाण्यात धार्मिक भावना दुखावणे, जातीय सलोखा बिघडवण्याचा प्रयत्न अशा विविध कलमांखाली गुन्हा दाखल करण्यात आला आहे. शेवटी, खोटे दावे करून व्हिडिओ शेअर करणाऱ्या युजरचे खाते स्कॅन करण्यात आले. वापरकर्त्याने विचारधारेशी संबंधित पोस्ट शेअर केल्याचे आढळले. युजरला ५ हजार लोक फॉलो करतात.
निष्कर्ष
विश्वास न्यूजला तपासात आढळून आले की, हिंदूंवर टीका करणाऱ्या व्यक्तीच्या व्हायरल व्हिडिओबाबत करण्यात येत असलेला दावा खोटा आहे. व्हिडिओमध्ये दिसत असलेल्या व्यक्तीचे नाव धीरेंद्र राघव असून तो आग्रा येथील रहिवासी आहे. वास्तविक ती व्यक्ती कंटेंट क्रिएटर आहे आणि सारखे व्हिडिओ बनवते आणि त्याच्या सोशल मीडिया अकाउंटवर शेअर करते.
(ही कथा मूळतः विश्वास न्यूजने प्रकाशित केली होती. शक्ती कलेक्टिव्हचा भाग म्हणून मटाने पुनर्प्रकाशित केली आहे.)