झळा कशामुळे?
– यंदाच्या मेमध्ये देशभरात दीर्घकाळ व अधिक तीव्रतेची उष्मालाट होती, असे या संशोधकांनी म्हटले आहे.
– उत्तर-पश्चिम भारत व मध्य भारतात मेमध्ये कमालीचा उष्मा जाणवला व मार्च ते मे या कालावधीत उष्माघाताच्या सुमारे २५ हजार तक्रारी प्राप्त झाल्या. यातील ५६ जणांचा उष्माघातामुळे मृत्यू झाला.
– तापमानात झालेली ही वाढ म्हणजे अल निनोचा परिणाम असल्याचे या संशोधकांचे निरीक्षण.
– प्रशांत महासागराच्या मध्य व पूर्व उष्णकटिबंधीय क्षेत्रात झालेली तापमानवाढही या उष्मालाटांसाठी कारणीभूत.
– याशिवाय, कार्बन डायऑक्साइड आणि मिथेनसारख्या वायूंच्या वाढत्या उत्सर्जनामुळेही तापमानात वाढ झाल्याचे या अहवालात नमूद करण्यात आले आहे.
– १९७९ ते २००१ या कालावधीच्या तुलनेत २००१ ते २०२३ या कालावधीत मेमधील तापमानात कशाप्रकारे बदल होत गेला यावरही संशोधन.
– या दोन्ही कालखंडातील पर्जन्यमानात फारसा फरक न होऊनही मेमधील तापमानात दीड अंश सेल्सियसने वाढ झाल्याची माहिती.
उपाय काय?
– जीवाश्म इंधनाच्या (प्रामुख्याने कोळसा) वापरामुळे भारतातील उष्म्याच्या लाटा असह्य ठरत असल्याच्या निष्कर्षावर क्लायमामीटरच्या संशोधनामुळे शिक्कामोर्तब झाले आहे, असे मत फ्रेंच नॅशनल सेंटर फॉर सायंटिफिक रिसर्चचे डेव्हिड फरेंडा यांनी व्यक्त केले.
– भारताच्या अनेक शहरांत तापमानाचा पारा ५० अंश सेल्सियसवर पोहोचत असताना त्यावर काहीही तांत्रिक उपाययोजना करणे शक्य नाही असेही फरेंडा यांचे मत.
– कार्बन उत्सर्जनाचे प्रमाण कमी करणे व उष्णकटिंबधीय प्रदेशांतील तापमान नियंत्रणात ठेवणे हेच यावरील उपाय आहेत, असे फरेंडा यांनी स्पष्ट केले.