Water On Moon: चीनच्या ‘चांगई 5’ मोहिमेद्वारे पृथ्वीवर आणलेल्या चंद्राच्या नमुन्यांमध्ये एक नवीन प्रकारची आण्विक रचना सापडली आहे, ज्यामध्ये पाणी आहे. हा शोध चंद्राच्या भविष्यातील अभ्यासासाठी नक्कीच उपयुक्त ठरेल.
सापडलेल्या खनिजाची रचना पृथ्वीवरील ज्वालामुखीजवळच्या खनिजांसारखीच
हे संशोधन जर्नल नेचर ॲस्ट्रॉनॉमीमध्ये प्रकाशित करण्यात आले आहे. शास्त्रज्ञांनी म्हटले आहे की, या शोधामुळे चंद्राच्या पृष्ठभागावर पाण्याचे रेणू आणि अमोनियमचे वास्तविक स्वरूप, म्हणजेच ते कोणत्या स्वरूपात आहे याची माहिती मिळाली आहे. विशेष बाब म्हणजे सापडलेल्या खनिजाची रचना पृथ्वीवरील ज्वालामुखीजवळ सापडलेल्या खनिजांसारखीच आहे.
चंद्रावर हायड्रेटेड सॉल्ट्स स्वरूपात पाण्याचे रेणू
या संशोधनातून असे दिसून आले आहे की चंद्राच्या पृष्ठभागावर हायड्रेटेड लवणांच्या (सॉल्ट्स) स्वरूपात पाण्याचे रेणू असू शकतात. हे हायड्रेट्स चंद्रावरील उंचावरील भागात तसेच सूर्यप्रकाश पडणाऱ्या भागात आढळतात. संशोधकांचे म्हणणे आहे की या शोधामुळे भविष्यात चंद्रावरील जलस्रोतांच्या विकासासाठी नवीन शक्यता उघडतील.
‘चांगई 6’ मिशन
उल्लेखनीय हे आहे की, चीन सतत चंद्रावर आपली मोहीम पाठवत आहे. गेल्या महिन्यातच, चंद्राच्या दुर्गम भागातून नमुने गोळा करून चीनचे रोबोटिक ‘चांगई 6’ मिशन पृथ्वीवर परतले. चंद्राची दूरची बाजू म्हणजे पृथ्वीवरून न दिसऱ्या क्षेत्रातून जगात प्रथमच ‘चांगई 6’ चंद्र मोहीम नमुने घेऊन पृथ्वीवर परतली.
चंद्रावरील पाण्याच्या शोधाचे 10 वर्ष
1960 च्या दशकात युनायटेड स्टेट्सच्या अपोलो मोहिमेदरम्यान, शास्त्रज्ञांनी सुरुवातीला चंद्रावर पाण्याचे पुरावे शोधले.परंतु अपोलो मातीच्या नमुन्यांच्या सुरुवातीच्या विश्लेषणाने “कोरडा चंद्र” या संकल्पनेवरील विश्वासाला बळकटी दिली होती, ज्यामुळे अनेक वर्षांपासून चंद्राच्या पाण्याची शक्यता कमी झाली होती.
मायक्रो ऍनालिसेस आणि रिमोट सेन्सिंगमधील तांत्रिक प्रगतीने अलीकडेच या कल्पनेला आव्हान दिले आहे. उदाहरणार्थ, 2009 मध्ये, भारताच्या चांद्रयान-1 अंतराळयानाने चंद्राच्या सूर्यप्रकाशात असलेल्या भागात हायड्रेटेड खनिजे-ऑक्सिजन आणि हायड्रोजन रेणूंच्या रूपात चिन्हे शोधली.
2020 मध्ये, नासाने इन्फ्रारेड खगोलशास्त्राच्या स्ट्रॅटोस्फेरिक वेधशाळेच्या निष्कर्षांवर आधारित सूर्यप्रकाशातील चंद्राच्या पृष्ठभागावर पाण्याची उपस्थिती जाहीर केली. या अभ्यासादरम्यान चंद्राच्या दक्षिण गोलार्धात पृथ्वीवरून दिसणाऱ्या सर्वात मोठ्या विवरांपैकी एक असलेल्या क्लेवियस क्रेटरमधील पाण्याचे रेणू ओळखले गेले.