Tej Police Times, The first and leading Marathi news web portal of Maharashtra, provides the hard core news to Maharashtrians in their own language. It also has a varied programming mix having Politics, Sports, Entertainment news coverage
हिंदू कॅलेंडरनुसार एका वर्षामध्ये बारा महिने असतात. या बारा महिनांना बारामास असे म्हटले जाते. एका महिन्यातील एका दिवसाला तिथी असे म्हटले जाते. एक दिवस म्हणजे एक तिथी आणि एका दिवसामध्ये चोवीस तास असतात. महिन्याची गणना सूर्य आणि चंद्र यांच्या स्थितीनुसार होत असते. चंद्राच्या कमी-अधिक होण्याच्या स्थितीवरून एका महिन्याचे दोन भागांमध्ये विभाजन केले जाते. एका भागा मध्ये पंधरा दिवस असतात. त्याला कृष्ण पक्ष आणि शुक्ल पक्ष असे म्हणतात.वर्षातील प्रत्येक महिन्याचे स्वतःचे महत्त्व असते आणि त्याचप्रमाणे, ज्येष्ठ महिना देखील धार्मिक दृष्टिकोनातून महत्त्वाचा मानला जातो. उत्तर भारतात पौर्णिमान्त महिन्यातला कृष्णपक्ष आधी येतो आणि मग शुक्लपक्ष. दोन्ही पद्धतीत शुक्ल पक्ष एकाच काळात असतात. म्हणून उत्तर भारतात ज्येष्ठ महिन्याला ५ मे रोजी प्रारंभ झाला असून ४ जूनला ज्येष्ठ महिना समाप्त होईल. तर महाराष्ट्र कॅलेंडरनुसार २० मे रोजी ज्येष्ठ महिना प्रारंभ होत असून,१८ जून रोजी ज्येष्ठ महिना संपेल.
ज्येष्ठ महिना हा हिंदू दिनदर्शिकेतील तिसरा महिना आहे, जो अतिशय विशेष मानला जातो. ग्रेगोरियन कॅलेंडरनुसार, हा महिना सहसा मे आणि जून मध्ये येतो आणि त्याला ज्येष्ठ आणि जेट म्हणून ही ओळखले जाते. तथापि, वर्ष २०२३ मध्ये, ज्येष्ठ महिना २० मे रोजी सुरू होईल. सनातन धर्मात प्रत्येक महिन्याचे नाव नक्षत्रावर आधारित आहे. तसेच ज्येष्ठ महिन्यातील पौर्णिमेच्या दिवशी चंद्र ज्येष्ठ नक्षत्रात असतो म्हणून, या महिन्याला ज्येष्ठ महिना असे म्हणतात.
ज्येष्ठ महिना हा हिंदू दिनदर्शिकेतील तिसरा महिना आहे, जो अतिशय विशेष मानला जातो. ग्रेगोरियन कॅलेंडरनुसार, हा महिना सहसा मे आणि जून मध्ये येतो आणि त्याला ज्येष्ठ आणि जेट म्हणून ही ओळखले जाते. तथापि, वर्ष २०२३ मध्ये, ज्येष्ठ महिना २० मे रोजी सुरू होईल. सनातन धर्मात प्रत्येक महिन्याचे नाव नक्षत्रावर आधारित आहे. तसेच ज्येष्ठ महिन्यातील पौर्णिमेच्या दिवशी चंद्र ज्येष्ठ नक्षत्रात असतो म्हणून, या महिन्याला ज्येष्ठ महिना असे म्हणतात.
ज्येष्ठ महिन्यात सूर्य खूप शक्तिशाली स्थितीत असतो, त्यामुळे या काळात खूप उष्णता असते. तसेच, या महिन्यात सूर्याची ज्येष्ठता पाहून याला ज्येष्ठा असे ही म्हणतात. तथापि, हा महिना मानवांना पाण्याचे महत्त्व समजावून सांगणारा देखील आहे. सूर्य देवाची उपासना करून त्यांचा आशीर्वाद मिळविण्याच्या दृष्टिकोनातून ही ज्येष्ठ महिना महत्त्वाचा मानला जातो. ज्येष्ठमध्‍ये येणार्‍या मंगळवारी हनुमानाची पूजा करण्‍याचे देखील खास महत्व आहे.
जेष्ठ शुद्ध प्रतिपदेला भगिरथाच्या प्रयत्नाने पृथ्वीवर आलेल्या गंगेचे अवतरण पृथ्वीवर झाले असे म्हणतात . या दिवसापासून जेष्ठ शुद्ध दशमीपर्यंत ही दशहरा पर्वणी साजरी केली जाते. जेष्ठ शुद्ध षष्ठीला अरण्यषष्ठी असे म्हणतात. त्या दिवशी विंध्यवासिनीची षोडशोपचारे पूजा केली जाते. ज्येष्ठ शुद्ध पौर्णिमेला वटसावित्रीचे व्रत करतात. आपल्या पतीला दीर्घायुष्य लाभावे यासाठी सुवासिनी महिला जेष्ठ शुद्ध पौर्णिमेच्या दिवशी हे व्रत करून वडाची पूजा करतात.
दशहरारंभ, निर्जला एकादशी आणि गंगा दसरा, वटपौर्णिमा, योगिनी एकादशी हे प्रमुख सण या काळात साजरे केले जात असल्याने व्रत आणि सणांच्या दृष्टीने ज्येष्ठ महिन्याला विशेष स्थान आहे.