Tej Police Times, The first and leading Marathi news web portal of Maharashtra, provides the hard core news to Maharashtrians in their own language. It also has a varied programming mix having Politics, Sports, Entertainment news coverage
ना रुतणारे टोक, ना गडबडणारे वर्तुळ; नागपूरच्या शुभम आंबोकरने विकसित केले अचूकता साधणारे कंपास
म. टा. प्रतिनिधी, नागपूर : भूमिती म्हटले की, जशी विविध प्रमेये, सिद्धांत आठवतात तसेच सर्वात उपयोगी पडणारा, ‘व्ही’ आकाराचा एका बाजूला पेन्सिल व दुसऱ्या बाजूला टोकदार बिंदू असलेला कंपासदेखील हमखास आठवतो. वर्तुळ काढण्यासाठी उपयोगी पडणाऱ्या या पारंपरिक कंपासला रुतणारे टोक असते. मात्र, आता असे टोक नसलेला आणि अचूक वर्तुळ आखणारा कंपास नागपूरकर युवा शुभम महेश आंबोकर याने विकसित केला आहे. या संशोधनाला पेटंटदेखील मिळाले आहे.
शालेय जीवनात भूमिती शिकताना कंपासचा वापर केला नाही, असा विद्यार्थी शोधून सापडायचा नाही. भूमिती विषयात उपयोगी पडणाऱ्या पेटीत कंपास, कोनमापक, मोजपट्टी, कर्कटक, गुण्या असे साहित्य असते. हे साहित्य जेव्हा केव्हा मुलांच्या हाती येते तेव्हा त्यांना अत्यानंद होतो, एवढे अप्रूप या पेटीबद्दल प्रत्येकाच्या मनात असते. यातील कंपास हा वर्तुळनिर्मितीसाठी उपयोगी पडतो. मात्र, त्याला एक टोक असते. हेच लोखंडी यंत्राचे टोक अनेकदा मुलांसाठी धोकादायक ठरते. बहुतांश प्रसंगी त्यामुळे कटू घटनाही घडल्या आहेत. यावरच सूक्ष्म निरीक्षण करीत शुभमने नवीन कंपास तपार केला. या कंपासचे वैशिष्ट्य म्हणजे, त्यामुळे १ मिलिमीटरचाही फरक पडणार नाही, असे वर्तुळ सहजतेने काढता येते. तसेच या कंपासचे टोक एका बटनद्वारे पेनप्रमाणे उघड-बंद करता येते. अचूकता यावी यासाठी दोन स्टॉपरदेखील बसविण्यात आले आहेत. शुभमचे हे संशोधन अनेक विद्यार्थ्यांसाठी लाभदायक ठरेल, असा विश्वास व्यक्त होत आहे. शुभमने रामदेवबाबा अभियांत्रिकी महाविद्यालयातून अभियांत्रिकीचे शिक्षण पूर्ण केले आहे. सध्या तो इंग्लडमध्ये सेमी कंडक्टर विषयावर संशोधन करीत आहे.
शालेय जीवनात भूमिती शिकताना कंपासचा वापर केला नाही, असा विद्यार्थी शोधून सापडायचा नाही. भूमिती विषयात उपयोगी पडणाऱ्या पेटीत कंपास, कोनमापक, मोजपट्टी, कर्कटक, गुण्या असे साहित्य असते. हे साहित्य जेव्हा केव्हा मुलांच्या हाती येते तेव्हा त्यांना अत्यानंद होतो, एवढे अप्रूप या पेटीबद्दल प्रत्येकाच्या मनात असते. यातील कंपास हा वर्तुळनिर्मितीसाठी उपयोगी पडतो. मात्र, त्याला एक टोक असते. हेच लोखंडी यंत्राचे टोक अनेकदा मुलांसाठी धोकादायक ठरते. बहुतांश प्रसंगी त्यामुळे कटू घटनाही घडल्या आहेत. यावरच सूक्ष्म निरीक्षण करीत शुभमने नवीन कंपास तपार केला. या कंपासचे वैशिष्ट्य म्हणजे, त्यामुळे १ मिलिमीटरचाही फरक पडणार नाही, असे वर्तुळ सहजतेने काढता येते. तसेच या कंपासचे टोक एका बटनद्वारे पेनप्रमाणे उघड-बंद करता येते. अचूकता यावी यासाठी दोन स्टॉपरदेखील बसविण्यात आले आहेत. शुभमचे हे संशोधन अनेक विद्यार्थ्यांसाठी लाभदायक ठरेल, असा विश्वास व्यक्त होत आहे. शुभमने रामदेवबाबा अभियांत्रिकी महाविद्यालयातून अभियांत्रिकीचे शिक्षण पूर्ण केले आहे. सध्या तो इंग्लडमध्ये सेमी कंडक्टर विषयावर संशोधन करीत आहे.
वडिलांच्या मनातील भीती झाली दूर
आवश्यकता ही आविष्काराची जननी आहे, असे म्हणतात. शुभमने विकसित केलेला कंपास या म्हणीचे उत्कृष्ट उदाहरण आहे. त्याच्या या संशोधनाबाबत अधिक सांगताना शुभमचे वडील महेश आंबोकर म्हणाले, ‘मी इयत्ता नववीत असताना माझ्या मित्राच्या पायावर कंपास पडला होता. त्या कंपासच्या अणकुचीदार टोकामुळे त्याला जखम झाली होती. त्यामुळे मी माझ्या मुलाला कंपास वापरण्यास मज्जाव करायचो वा त्याला सांभाळून वापरायला सांगायचो. माझ्या मनातील कंपासबाबतची भीती लक्षात घेत शुभमने आधुनिक असा कंपास विकसित केल्याचा आनंद आहे. त्याच्या या संशोधानामध्ये व्हीएनआयटी, रामण विज्ञान केंद्रातील अधिकाऱ्यांचे सहकार्य लाभले आहे.