Fact Check: लष्करातील जवानाने बोगस मतदान केल्याचा दावा, काय आहे व्हायरल व्हिडिओचं सत्य?

नवी दिल्ली : देशात २०२४ च्या लोकसभा निवडणुकीसाठी सात टप्प्यांत मतदान होणार आहे. मतदानाचे तीन टप्पे पूर्ण झाले आहेत. या दरम्यान, लष्कराच्या जवानावर बनावट मतदान केल्याचा आरोप करणाऱ्या व्यक्तीचा व्हिडिओ सोशल मीडियावर व्हायरल होत आहे. हा व्हिडिओ शेअर करून असा दावा केला जात आहे की, लष्कराकडून भारतीय जनता पक्षाला खोटी मतं दिली जात आहेत.

विश्वास न्यूजला आपल्या तपासणीत या व्हिडिओबाबत करण्यात आलेला दावा खोटा असल्याचं आढळून आलं आहे. व्हायरल झालेला व्हिडिओ आताचा नसून २०१९ चा आहे. मतदानात व्यत्यय आणून आपली प्रतिमा डागाळल्याप्रकरणी सैनिकाने तक्रार दाखल केली होती. जुना व्हिडिओ खोट्या दाव्यांसह व्हायरल केला जात आहे.

व्हायरल व्हिडिओचं सत्य काय?

फेसबुक युजर ‘टुडे अपडेट’ ने ८ मई २०२४ रोजी व्हायरल व्हिडिओ शेअर करत कॅप्शनमध्ये लिहिलंय, की ‘लष्कराचे लोक बोगस मत देत आहेत, तर या देशाचं काय?’. या पोस्टची लिंक इथे पाहता येईल. एका फेसबुक युजरने व्हायरल व्हिडिओ शेअर करत लिहिलंय, ‘हा व्हिडिओ बनवणारे कोण आहेत…जे सेनेवर अशाप्रकारचे आरोप करत आहेत. भाजपसाठी बोगस मत देणं आणि भाजपचा प्रचार करण्याचा आरोप केला जात आहे.’ पोस्टची लिंक इथे पाहता येईल.
Fact Check: बसपा प्रमुख मायावती यांनी भाजपला मत देण्याचं आवाहन केलं? जाणून घ्या व्हायरल व्हिडिओचं सत्य

पडताळणीत काय समोर आलं?

व्हायरल व्हिडिओचं सत्य समजण्यासाठी विश्वास न्यूजने गुगलवर संबंधित कीवर्ड्सच्या मदतीने सर्च केलं. व्हायरल व्हिडिओ २०१९ मध्ये अनेक फेसबुक (आर्काइव लिंक) आणि यूट्यूब (आर्काइव लिंक) पेजवर शेअर करण्यात आल्याचं आढळलं. व्हिडिओ जबलपूरमधील असल्याचं सांगत निवडणूक आयोगावर प्रश्नचिन्ह उपस्थित करत शेअर करण्यात आला होता.

माहितीच्या आधारे विश्वास न्यूजने पुन्हा एकदा संबंधित कीवर्डच्या मदतीने गुगलवर सर्च केलं. दाव्याशी संबंधित एक अहवाल (आर्काइव्ह लिंक) २ मे २०१९ रोजी बिझनेस स्टँडर्डवर प्रकाशित झाला होता. वृत्तानुसार, लष्कराचा जवान २९ एप्रिल २०१९ रोजी कटंगा, जबलपूर येथे मतदान करण्यासाठी पोहोचला होता. यावेळी काही लोकांनी त्याच्याकडून जबरदस्तीने ओळखपत्र हिसकावून घेण्याचा प्रयत्न केला आणि त्याला मतदान करण्यापासून रोखण्याचाही प्रयत्न केला. त्यानंतर त्या नराधमांनी लष्कराची प्रतिमा डागाळण्यासाठी व्हिडिओ बनवून व्हायरल केला. याबाबत लष्कराच्या जवानाने तक्रारही दाखल केली होती.
Fact Check: गुजरातमधील अदानी बंदरावरुन गायींची निर्यात? सोशल मीडियावरील व्हायरल व्हिडिओचं सत्य काय?
तपासादरम्यान, ANI या वृत्तसंस्थेच्या अधिकृत एक्स अकाऊंटवर जवानाने केलेल्या तक्रारीची प्रत सापडली. पोस्ट (आर्काइव लिंक) १ मे २०१९ रोजी शेअर केली होती. उपलब्ध माहितीनुसार, मध्य प्रदेशातील जबलपूर येथील एका लष्करी अधिकाऱ्याने २९ एप्रिल रोजी अज्ञात चोरट्यांविरुद्ध मतदानात अडथळा आणणं, ओळखपत्र हिसकावणं, लष्कराची प्रतिमा मलिन करणं आणि चुकीच्या पद्धतीने व्हिडिओ व्हायरल केल्याबद्दल तक्रार दाखल केली होती.

अधिक माहितीसाठी विश्वास न्यूजने निवडणूक आयोगाचे सहसंचालक अनुज चांडक यांच्याशी संपर्क साधला. त्यांने व्हिडिओ जुना आणि दावा खोटा असल्याचं सांगितलं आहे. शेवटी, विश्वास न्यूजने खोट्या दाव्यासह व्हिडिओ शेअर करणाऱ्या ‘टूडे अपडेट’ हे अकाऊंट स्कॅन केलं. फॅक्ट चेक टीमला असं आढळलं, की युजरने त्याच्या प्रोफाइलवर स्वतःला उत्तर प्रदेशचा रहिवासी असल्याचं म्हटलं आहे.

निष्कर्ष

विश्वास न्यूजला त्यांच्या तपासात असं आढळून आलं की लष्कराच्या जवानावर बनावट मतदानाचा आरोप करणाऱ्या एका व्यक्तीचा व्हायरल व्हिडिओ आताचा नसून २०१९ मधील आहे. मतदानात अडथळा आणून लष्कराची प्रतिमा मलिन केल्याप्रकरणी सैनिकाने अज्ञात लोकांविरुद्ध तक्रार दाखल केली होती. जुना व्हिडिओ खोट्या दाव्यांसह व्हायरल केला जात आहे.

(This story was originally published by Vishvas News, and republished by MT as part of the Shakti Collective.)